Văn Biểu Cảm Là Gì? Lý Do Tôi Ghét Mẫu Trình Bày Một Bài Văn Biểu Cảm
Blog Góc tò mò không chỉ là nơi chia sẻ kiến thức khoa học hay trả lời những câu hỏi thường ngày trong cuộc sống, đây còn là nơi giúp các bạn bổ sung những kiến thức phổ thông mà đôi lúc chúng ta vô tình bỏ qua nó.
Bài viết hôm nay sẽ đề cập đến một dạng văn học phổ biến nhất, không chỉ có mặt trong những tác phẩm văn chương mà còn thông dụng trong cuộc sống hàng ngày. Đây cũng là dạng văn có thể được đánh giá là dễ viết nhất – Văn biểu cảm.
Nội dung
1. Văn Biểu Cảm Là Gì ?
Trước hết chúng ta cần phải hiểu từ “ biểu cảm ” là gì đã. “ Biểu cảm ” là một từ ghép gồm hai từ có ý nghĩa – “ biểu ” tức là biểu đạt, bộc lộ, diễn tả… nói chung là hành động thể hiện ra bên ngoài ; “ Cảm ” thì chắc chắn là Cảm xúc rồi – vui, buồn, giận, ghét, thương… Thật đơn giản phải không ? “ Biểu cảm ” tức là bộc lộ cảm xúc, nêu lên một số quan điểm cá nhân.
Vì vậy, có thể hiểu văn biểu cảm là một dạng tác phẩm văn chương (hoặc đơn giản hơn là một bài viết) mà nội dung chính là thể hiện cảm xúc, cảm giác, quan điểm của tác giả hoặc của chính những nhân vật trong tác phẩm mà tác giả muốn gửi gắm đến người đọc.
Văn biểu cảm có mặt trong cuộc sống nhiều đến mức đôi lúc chúng ta không nhận ra – khi mà ta tâm sự về một điều gì đó, giãi bày những suy nghĩ, cảm xúc của bản thân thành một bài viết có đầu có đuôi, có mở đầu – có kết thúc. Đó chính là một bài văn biểu cảm.
Còn nếu đi sâu vào lĩnh vực văn học thì ta sẽ thấy một số thể loại thuộc dạng văn biểu cảm như : thơ, ca dao trữ tình, tùy bút,…
2. Cách Viết Một Bài Văn Biểu Cảm
Để có một bài văn biểu cảm thực ra không cần phải dựa trên quá nhiều nguyên tắc như sách giáo khoa đã chỉ dẫn đâu. Tôi cho rằng văn biểu cảm phải dựa trên điều cốt yếu và xuyên suốt chính là cảm xúc của người làm văn.
Nếu theo cách thông thường ta sẽ có một dàn bài xương sống cho văn biểu cảm như sau :
- Mở bài : Giới thiệu sơ qua về sự vật, sự việc, con người… muốn đề cập tới trong bài văn.
- Thân bài : Dựa vào những đặc trưng về hình dạng, tính cách, các tình huống cụ thể để thể hiện cảm xúc, quan điểm, đánh giá của mình thông qua biện pháp gián tiếp như miêu tả, so sánh, ẩn dụ hoặc trực tiếp từ lời kêu, tiếng cười, than thở,…
- Kết bài : Đúc kết lại tình cảm/ cảm xúc của người viết.
Đây chỉ là dàn bài chung, dành cho những em học sinh không cần đầu tư quá nhiều vào môn Văn vì để dành thời gian cho những môn khác. Tuy nhiên, nếu muốn phát huy được trí tưởng tượng và khơi dậy tiềm năng ở những em viết tốt, khung tiêu chuẩn này sẽ kiềm hãm rất nhiều khả năng diễn đạt và biểu lộ cảm xúc của người viết, nhất là những em muốn theo con đường liên quan đến Văn học sau này.
Cho nên, tôi luôn mong các thầy cô đừng cứng nhắc quá trong việc làm văn của các em. Văn học cũng là nghệ thuật, là thiên về trí tưởng tượng phong phú hơn nhiều so với những tiêu chuẩn kia. Một cảm xúc có thể được bộc lộ ngay từ đầu bài văn mà không cần phải giới thiệu quá nhiều về đối tượng đó, một kết bài không nhất thiết phải đúc kết lại, đôi khi cái tình cảm dở dang chưa có hồi kết lại là cái hay nhất, khiến ta còn đọng lại suy tư sau khi đọc.
Nên nhớ : Văn biểu cảm là thể hiện cảm xúc, không phải là Văn quy tắc.
Văn biểu cảm chỉ có một quy định duy nhất: là tìm được cảm xúc ở sự vật, sự việc mà các em được giao cho khi làm bài.
Một bài văn biểu cảm hay là một tác phẩm thể hiện rất nhiều sự gửi gắm của người viết và chạm đến trái tim người đọc .
3. Một Số Tác Phẩm Văn Biểu Cảm Hay
Dưới đây là một số vần thơ được trích dẫn mà tôi cho là những dạng văn biểu cảm điển hình mà các bạn có thể tham khảo.
*Bài thơ “ Bác ơi ” được nhà thơ Tố Hữu sáng tác sau ngày Bác ra đi. Chỉ có một nỗi đau đớn mất mát, nỗi nhớ thương khôn nguôi về vị lãnh tụ kính yêu vừa mới từ trần.
Suốt mấy hôm rày đau tiễn đưa
Đời tuôn nước mắt, trời tuôn mưa.
Chiều nay con chạy về thăm Bác
Ướt lạnh vườn rau, mấy gốc dừa
Con lại lần theo lối sỏi quen
Đến bên thang gác, đứng nhìn lên
Chuông ôi chuông nhỏ còn reo nữa
Phòng lặng, rèm buông, tắt ánh đèn !
( Trích đoạn )
“ Đời tuôn nước mắt, trời tuôn mưa ”… một sự ẩn dụ và lồng ghép hoàn cảnh thực tại diễn tả một cảm giác vô cùng đau xót của tác giả.
*Bài thơ “ Lấy chồng chung ” ( Hồ Xuân Hương )
Là một bài thơ bày tỏ sự uất ức phẫn nộ khi mang kiếp làm phụ nữ đã bạc, lại còn làm vợ lẽ của Hồ Xuân Hương.
Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng
Chém cha cái kiếp lấy chồng chung
Năm chừng mười họa hay chăng chớ
Một tháng đôi lần có cũng không
Cố đấm ăn xôi xôi lại hỏng
Cầm bằng làm mướn mướn không công
Nỗi này ví biết dường này nhỉ
Thời trước thôi đành ở vậy xong
Có lẽ bà Hồ Xuân Hương là nữ thi sĩ đầu tiên dám thể hiện cái uất ức đến mức phải chửi luôn trong vần thơ của mình là “ Chém cha ” – khi mà thời đại phong kiến chỉ cho phép những gì đẹp đẽ thể hiện trong những sáng tác văn học.
*Hay như một số vần ca dao đầy ẩn ý xót xa về sự cạn tình bạc nghĩa mà người con gái gửi đến chàng trai
Em tưởng nước giếng sâu
Em nối sợi gàu dài
Ai ngờ nước giếng cạn
Em tiếc hoài sợi dây
Người con gái đã ví von “ nước giếng sâu ” tựa cho tình cảm sâu sắc, chung thủy nên một lòng cho đi tất cả và hướng về người yêu – “ nối sợi gàu dài ”. Nhưng ai dè “ nước giếng cạn ” – chàng trai không yêu sâu đậm như cô đã tưởng, tình tan, công sức đã thành dã tràng – cô “ tiếc hoài sợi dây ”. Bài ca dao này là một lời oán trách đau khổ rất nhẹ nhàng nhưng đầy ý tứ phải không ?.
Kết luận
Như vậy, các bạn đã hiểu rõ “Văn biểu cảm là gì” rồi. Tôi hi vọng bài viết này sẽ giúp mọi người, nhất là những bậc phụ huynh cùng thầy cô giáo đã hiểu được và nên biết phải làm thế nào để làm cho học sinh hứng thú hơn với bộ môn Văn học.
Văn học không phải là một môn học có công thức cần phải hoàn thành đủ và đúng. Văn học đơn giản chỉ là niềm cảm hứng vô biên, là sự diễn đạt cảm xúc bất tận của con người.
Cảm ơn các bạn đã đọc và chia sẻ bài viết!
Phương Thụ
Có Thể Bạn Quan Tâm: